دستگاه خط تولید زغال

خطوط تولید زغال فشرده با توجه به شکل و اندازه محصول نهایی و همچنین تکنولوژی مورد استفاده، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. شناخت این انواع برای سرمایه‌گذاری صحیح و متناسب با بازار هدف، امری ضروری است.

دسته‌بندی بر اساس شکل محصول نهایی:

1. خط تولید زغال فشرده حبه‌ای (یا زغال لیمو – Pillow Shaped/Briquette)
این نوع، رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع زغال فشرده در بازار است.

  • شکل محصول: به شکل استوانه‌های توپُر با قطرهای مختلف (معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ میلی‌متر) که در وسط آن یک یا چند سوراخ وجود دارد. این سوراخ‌ها باعث می‌شود سطح تماس با اکسیژن افزایش یابد و زغال راحت‌تر روشن شده و نسوزد.

  • دستگاه اصلی: از اکسترودرهای پیچی (Screw Extruder) استفاده می‌کنند. مواد اولیه توسط یک ماردون (مارپیچ) قدرتمند تحت فشار و حرارت بسیار بالا قرار گرفته و از طریق یک قالب (دای) با سوراخ‌های استوانه‌ای عبور داده می‌شوند.

  • مزایا:

    • زمان سوخت طولانی (به دلیل تراکم بالا)

    • شعله یکنواخت و بدون دود (پس از کربونیزاسیون کامل)

    • مناسب برای مصارف حساس مانند قلیان، باربیکیو و رستوران‌ها

    • حمل و نقل و بسته‌بندی آسان

  • معایب:

    • مصرف انرژی برق نسبتاً بالا برای چرخش ماردون

    • استهلاک بیشتر قطعاتی مانند ماردون و دای به دلیل فشار و سایش بالا

2. خط تولید زغال فشرده فلافلی (یا تخم مرغی – Hexagonal/Shisha Cube)
این نوع زغال، محبوبیت زیادی در بازار قلیان دارد و به “زغال قلیانی” یا “زغال فوری” نیز معروف است.

  • شکل محصول: معمولاً به شکل مکعب‌های کوچک، چهاروجهی یا اشکال هندسی دیگر با ابعاد کوچک (معمولاً ۲x۲ یا ۳x۳ سانتی‌متر) تولید می‌شود.

  • دستگاه اصلی: از اکسترودرهای پرس ضربه‌ای (Punching Type Briquette Machine) یا پرس هیدرولیک استفاده می‌کند. در این روش، مواد اولیه در یک قالب ریخته شده و توسط یک پرس قدرتمند به صورت ضربه‌ای یا هیدرولیکی فشرده می‌شوند.

  • مزایا:

    • روشن شدن بسیار سریع (اغلب در عرض چند دقیقه)

    • شعله یکنواخت و بدون بو

    • اندازه یکنواخت و مناسب برای قلیان

    • استهلاک کمتر دستگاه نسبت به نوع پیچی

  • معایب:

    • زمان سوخت کوتاه‌تر نسبت به زغال حبه‌ای

    • ممکن است در حین سوختن سریع‌تر خرد شوند

    • معمولاً برای مصارف صنعتی بزرگ مناسب نیستند

3. خط تولید زغال قالبی (بلوکی – Block Briquette)
این نوع برای مصارف صنعتی و تولید زغال در ابعاد بزرگ‌تر طراحی شده است.

  • شکل محصول: به شکل بلوک‌های مکعبی矩形 یا استوانه‌های بزرگ و توپر بدون سوراخ.

  • دستگاه اصلی: از پرس‌های هیدرولیک قوی استفاده می‌کند که فشار بسیار بالایی را اعمال می‌کنند.

  • مزایا:

    • تراکم و استحکام بسیار بالا

    • مناسب برای مصارف صنعتی مانند کوره‌ها و کارخانه‌جات

    • ارزش حرارتی بسیار بالا

  • معایب:

    • روشن کردن آن سخت‌تر است

    • معمولاً نیاز به خرد کردن قبل از استفاده در مصارف کوچک دارد

دسته‌بندی بر اساس فرآیند تولید:

1. خط تولید با فرآیند مستقیم (یک‌مرحله‌ای):
در این خط، مواد اولیه پس از خشک شدن و آسیاب، مستقیماً وارد اکسترودرهای پیچی با قابلیت حرارت‌دهی بالا می‌شوند. در داخل این اکسترودر، همزمان سه فرآیند فشرده‌سازی، حرارت‌دهی (حدود ۳۰۰ درجه) و کربونیزاسیون اولیه انجام می‌شود و بریکت‌های نیم‌سوز شده از دستگاه خارج می‌شوند. این بریکت‌ها سپس برای تکمیل فرآیند کربونیزاسیون به کوره منتقل می‌شوند.

  • مزیت: سرعت تولید بالاتر.

  • عیب: استهلاک بسیار بالای اکسترودر به دلیل ترکیب فشار و حرارت.

2. خط تولید با فرآیند غیرمستقیم (دو مرحله‌ای):
این روش متداول‌تر و اصولی‌تر است. در این خط:
* مواد اولیه فقط در دستگاه اکسترودر (یا پرس) فقط فشرده می‌شوند و بریکت‌های خام و سرد تولید می‌شوند.
* سپس این بریکت‌های خام برای تبدیل شدن به زغال، وارد کوره کربونیزاسیون جداگانه می‌شوند و تحت حرارت کنترل‌شده (۴۵۰-۶۵۰ درجه) قرار می‌گیرند.

  • مزیت: استهلاک کمتر دستگاه اکسترودر، کنترل بهتر بر کیفیت فرآیند کربونیزاسیون و تولید زغال با کیفیت‌تر.

  • عیب: نیاز به فضای بیشتر برای کوره و زمان طولانی‌تر برای تولید.

چگونه نوع مناسب خط تولید را انتخاب کنیم؟

انتخاب بین این مدل‌ها به عوامل زیر بستگی دارد:

معیار انتخاب گزینه مناسب
بازار هدف و محصول نهایی قلیان و مصارف خانگی: خط تولید زغال فلافلی یا حبه‌ای با کیفیت بالا.
باربیکیو و رستوران: خط تولید زغال حبه‌ای.
مصارف صنعتی: خط تولید زغال قالبی با پرس هیدرولیک.
بودجه سرمایه‌گذاری خطوط تولید با پرس ضربه‌ای (فلافلی) معمولاً در ابتدا هزینه کمتری نسبت به اکسترودرهای پیچی قوی دارند. اما خطوط کامل با کوره مجزا، سرمایه بیشتری می‌طلبند.
مواد اولیه در دسترس برخی دستگاه‌ها با مواد اولیه خاص (مثلاً خاک اره بسیار نرم یا پوسته برنج) سازگاری بهتری دارند. حتماً با سازنده دستگاه مشورت کنید.
ظرفیت تولید مورد نظر اکسترودرهای پیچی برای تولید انبوه و مداوم مناسب‌تر هستند. پرس‌های ضربه‌ای ممکن است سرعت تولید کمتری داشته باشند.

جمع‌بندی نهایی

هر یک از انواع دستگاه‌های خط تولید زغال فشرده، مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند.

  • زغال حبه‌ای برای بازار عمومی و مصارف متنوع، گزینه‌ای همه‌فنحریف و بادوام است.

  • زغال فلافلی تخصصی‌تر بوده و قلب تپنده بازار قلیان را تشکیل می‌دهد.

  • زغال قالبی نیز پاسخگوی نیاز صنایع بزرگ به منبع انرژی متراکم و پرقدرت است.

پیش از راه‌اندازی، حتماً از بازار هدف خود تحقیق کامل به عمل آورده و با مشاوران و سازندگان معتبر دستگاه مشورت کنید تا بتوانید سودآورترین و مناسب‌ترین خط تولید را برای کسب‌وکار خود انتخاب نمایید.